1. Πρώτη κυκλοφορία του περιοδικού και συνεργάτες
Το περιοδικό Πόντος κυκλοφόρησε για πρώτη φορά σε χειρόγραφη μορφή το 1909 από ορθόδοξους μαθητές του κολεγίου “Anatolia” στη Μερζιφούντα. Την επόμενη χρονιά ο αθλητικός σύλλογος «Πόντος» αποφάσισε να καταστήσει το περιοδικό επίσημο δημοσιογραφικό του όργανο και να αναλάβει την έντυπη έκδοσή του.1 Τη συντακτική επιτροπή αποτέλεσαν οι Δημήτριος Θεοχαρίδης, Καλλισθένης Γ. Χουρμουζιάδης και Λεωνίδας Μ. Καζεζόγλου. Προκειμένου να εκφράσει τις πνευματικές ανησυχίες των μαθητών και αποφοίτων του κολεγίου, αλλά και να τους προκαλέσει να επεκτείνουν το πεδίο των ενδιαφερόντων τους εκτός από τα μαθήματα και σε άλλα πεδία της κοινωνικής ζωής, το περιοδικό προσκάλεσε για συνεργασία τους μαθητές του κολεγίου “Anatolia”, τους αποφοίτους, αλλά και φίλους.
2. Θέματα και θέσεις του περιοδικού
Ο Πόντος πραγματευόταν ιστορικά, αρχαιολογικά, κοινωνιολογικά και φιλοσοφικά θέματα. Περιείχε ακόμη μεταφράσεις ξένων φιλολογικών έργων, ποιήματα και ηθικοθρησκευτικά άρθρα, καθώς και ειδήσεις από την κίνηση του συλλόγου και τη ζωή των αστικών στρωμάτων στον Πόντο. Στο πλαίσιο της ενημέρωσης των αναγνωστών του το περιοδικό έκανε λόγο και για το συνέδριο των Ανατολιστών στην Αθήνα το 1912. Θα πρέπει να τονιστεί ότι στο περιοδικό περιλαμβάνονταν άρθρα που αφορούσαν την πνευματική πρωτοπορία της εποχής και άγγιζαν θέματα αιχμής, όπως το γλωσσικό ζήτημα και τη θέση των γυναικών. Οι θέσεις των αρθρογράφων πάνω στα θέματα αυτά είναι χαρακτηριστικές για το ιδεολογικό πλαίσιο των εγγράμματων μεσαίων στρωμάτων την εποχή αυτή. Η αναγνώριση π.χ. του δικαιώματος της γυναίκας να θεωρείται πολιτικό ον –με όποιες επιφυλάξεις και αν εκφράζει έμμεσα ο συγγραφέας του σχετικού άρθρου στο τεύχος Μαΐου του 1911– συμπλέει με παρόμοιες απόψεις των μεσαίων στρωμάτων σε όλη την Ευρώπη, ενώ η πρόταση για μετριοπαθή επικράτηση της δημοτικής ως γλώσσας «της εθνικής ζωής» απηχεί όψεις του γλωσσικού ζητήματος στον ελλαδικό χώρο (βλ. παράθεμα).
1. Ο πλήρης τίτλος ήταν Πόντος: Μηνιαίον δημοσίευμα φιλολογικόν, επιστημονικόν και παιδαγωγικόν του Πόντου.