1. Εκδότες και στόχος

Το περιοδικό Αστήρ του Πόντου εκδόθηκε στην Τραπεζούντα στα τέλη του 19ου αιώνα από τους Θ. Γραμματικόπουλο και Ι.Α. Παρχαρίδη. Η έκδοσή του μπορεί να ενταχθεί στο πλαίσιο της γενικότερης διάδοσης της εγγράμματης κουλτούρας με την έκδοση περιοδικών και εφημερίδων –πρακτική στην οποία υποβοηθούσε και η ύπαρξη τυπογραφείου στην πόλη– καθώς και στο ενδιαφέρον για τη διάδοση και διάχυση των ιδανικών και ιδεολογικών αρχών των αστικών μεσαίων στρωμάτων. Έτσι, ο σκοπός της έκδοσης του περιοδικού δεν ήταν σε καμία περίπτωση μόνο ψυχαγωγικός· αντίθετα, οι εκδότες ήδη από το πρώτο τεύχος καθορίζουν ότι με αυτή την έκδοση είχαν σκοπό να συμβάλουν «εις την πνευματικήν και ηθικήν ανάπτυξιν της κοινωνίας και του κατά τον Πόντον λαού».¹

2. Η ύλη του περιοδικού

Η ύλη του περιοδικού ήταν εξαρχής διαρθρωμένη με συγκεκριμένο τρόπο, έτσι ώστε να εξασφαλίζεται η ψυχαγωγία και η επιμόρφωση. Τα θέματα που περιλαμβάνονταν ήταν τα ακόλουθα: θρησκευτικά και ηθικά, παιδαγωγικά, πλουτολογία, φυσικά και μαθηματικά, φιλολογικά, αρχαιολογικά/γλωσσολογικά, μυθιστορήματα και διηγήματα, ποικίλα (αξιοπερίεργα, αστεία κτλ.), ειδήσεις σχετικές με τις ελληνορθόδοξες κοινότητες, ποιήματα και αινίγματα. Ενδεικτικά μερικοί τίτλοι είναι: «Περί δεισιδαιμονίας», «Περί ανεξιθρησκείας», «Η γυνή ως σύζυγος και ως οικοδέσποινα», «Η γυνή ως μήτηρ», «Η γυνή ως πολίτις», «Περί των καθηκόντων των γονέων προς τα τέκνα», «Περί εκπαιδεύσεως των κορασίων», «Αγωγή των νηπίων», «Περί εγκυκλοπαίδειας και μεθοδολογίας των φιλολογικών επιστημών», «Ιδιωτικός βίος των αρχαίων Ελλήνων: περί γάμου», «Περί των ενδυμάτων των αρχαίων», «Οι εν Κορσική Έλληνες», «Περί των φυσικών επιστημών», «Περί αστρονομίας», «Η επιστήμη του απλοϊκού Ριχάρδου παρά Βενιαμίν Φραγκλίνου», «Περί των εν Πόντω μύθων».

Από τη θεματολογία των άρθρων του περιοδικού προβάλλει η σημασία που έδιναν οι εκδότες σε ζητήματα όπως η θέση των γυναικών στο πλαίσιο της αστικής κουλτούρας των μεσαίων στρωμάτων, η εκπαίδευση των κοριτσιών, η ενημέρωση για στοιχεία των νεωτερικών φυσικών επιστημών, και η έμφαση στο αρχαιοελληνικό παρελθόν.

Αν και δεν είμαστε βέβαιοι για τη διάρκεια της έκδοσης, γνωρίζουμε ότι έχουν σωθεί τουλάχιστον δύο έτη: 1885 και 1886.

---