1. Σταδιοδρομία
Ο μετέπειτα Οικουμενικός Πατριάρχης Γαβριήλ Β' γεννήθηκε στο α' μισό του 17ου αιώνα. Παρουσιάζεται στο προσκήνιο ως μητροπολίτης Γάνου και Χώρας στις 23 Μαρτίου 1648. Όταν με το θάνατο του Παρθενίου Γ' (1656-1657) ο πατριαρχικός θρόνος έμεινε κενός, ο Γαβριήλ ανέβηκε σε αυτόν στα μέσα του Απριλίου του 1657 με τη στήριξη κοσμικών αρχόντων. Καθώς ήταν «ἀνὴρ γραμμάτων ἀδαὴς», σύμφωνα με τον Κομνηνό Υψηλάντη,1 δεν έτυχε της αποδοχής των ιεραρχών και, αφού παρέμεινε Πατριάρχης μόνο μερικές ημέρες, η Ιερά Σύνοδος τον καθαίρεσε στα τέλη του ίδιου μήνα. Στη συνέχεια τοποθετήθηκε μητροπολίτης Προύσης, όπου και ποίμανε μέχρι τις 3 Δεκεμβρίου 1659, οπότε εκτελέστηκε από τις οθωμανικές αρχές με καρατόμηση.
2. Μαρτύριο
Παραδίδεται ότι ο λόγος της εκτέλεσής του ήταν η βάπτιση ενός Εβραίου της Προύσας, η οποία προκάλεσε την εχθρότητα των Εβραίων, που με συνεχείς διαβολές προς το μεγάλο βεζίρη Köprülü Mehmed Paşa (ότι δήθεν βάπτισε μουσουλμάνο) πέτυχαν την προσαγωγή του σε δίκη και την καταδίκη του σε θάνατο.2 Πέραν αυτού, κατηγορήθηκε για μυστικές επαφές με τη Ρωσία, με την οποία το οθωμανικό κράτος βρισκόταν τότε σε εμπόλεμη κατάσταση.3 Η σορός του ενταφιάστηκε στον περίβολο της μονής Θεοτόκου Καμαριώτισσας στη νήσο Χάλκη.4 Λόγω του τρόπου με τον οποίο θανατώθηκε, ο Γαβριήλ Β' ανακηρύχθηκε ιερομάρτυρας και η μνήμη του εορτάζεται στις 3 Δεκεμβρίου, που θεωρείται η ημερομηνία της εκτέλεσής του.
1. Κομνηνός Υψηλάντης, Α., Πολιτικών και Εκκλησιαστικών... Τα Μετά την Άλωσιν, επιμ.Αφθονίδης, Γ. (Κωνσταντινούπολις 1870), σελ. 159.
2. Κομνηνός Υψηλάντης, Α., Πολιτικών και Εκκλησιαστικών... Τα Μετά την Άλωσιν, επιμ.Αφθονίδης, Γ. (Κωνσταντινούπολις 1870), σελ. 160
3. Μέρτζιος, Κ.Δ., Πατριαρχικά ήτοι Ανέκδοτοι Πληροφορίαι σχετικαί προς τους Πατριάρχας Κωνσταντινουπόλεως από του 1556-1702 (Αθήναι 1951), σελ. 81.
4. Schlumberger, G., Les Iles des Princes (Paris 1884), σελ. 122.