militia
Το στράτευμα, τα στρατιωτικά καθήκοντα.
|
βικάριοι, οι
Γενικά ο όρος δηλώνει τον αντικαταστάτη αξιωματούχων. Από τον 3ο αιώνα αντικαθιστά κυρίως τους procuratores από τις τάξεις των ιππέων . Οι πιο σημαντικοί vicarii ήταν οι αντικαταστάτες των επάρχων του πραιτωρίου στις «διοικήσεις» θεσπίστηκαν την δεκαετία του 310. Οι βικάριοι μπορούσαν επίσης να έχουν στρατιωτικά καθήκοντα (όπως τη διοίκηση της φρουράς της Αιγύπτου) ή και δικαστικά.
|
βουλευτές (curiales), οι
Οι βουλευτές των πόλεων στην Ύστερη Αρχαιότητα ήταν γόνοι των τοπικών αριστοκρατικών οικογενειών και τοπικοί αξιωματούχοι, επιφορτισμένοι με την ευθύνη για τη σωστή λειτουργία των θεσμών της πόλης και με το καθήκον της συλλογής των φόρων στην περιοχή τους. Το σώμα των βουλευτών, η βουλή, αριθμούσε, ανάλογα με το μέγεθος της πόλης, από 100 ως 200 άτομα.
|
διοικήσεις, οι
Διοικητικές περιφέρειες σύμφωνα με τη διοικητική αναδιάρθρωση του Διοκλητιανού, οι οποίες περιλάμβαναν περισσότερες επαρχίες και αντιστοιχούσαν, στον ευρωπαϊκό τουλάχιστον χώρο, με τα όρια των σημερινών ευρωπαϊκών κρατών.
|
ιππείς, οι (equites)
Η χαμηλότερη βαθμίδα της ρωμαϊκής αριστοκρατίας, οι οποίοι είχαν οικονομική επιφάνεια προερχόμενη κυρίως από αστικού τύπου επαγγέλματα (τραπεζίτες, δημοσιώνες, έμποροι), αλλά όχι και πολιτικά προνόμια. Οι Δημοκρατικοί χρόνοι της Ρώμης είχαν σημαδευτεί από τους αγώνες τους κατά των συγκλητικών. Τους ιππείς προσεταιρίζονταν κυρίως ηγέτες που ήθελαν να προωθήσουν μια μοναρχικού τύπου διακυβέρνηση παραγκωνίζοντας τη σύγκλητο.
|
προνοητής (procurator), ο
Ιππικής καταγωγής επιμελητής επαρχίας στη ρωμαϊκή Αυτοκρατορική εποχή. Ήταν άμεσα ελεγχόμενος από τον αυτοκράτορα και τους ειδικούς εντεταλμένους του (legati Augusti pro praetore). Στα ελληνικά αποδίδεται με διάφορες λέξεις, ο πιο συνηθισμένος όμως αντίστοιχος ελληνικός τίτλος ήταν «προνοητής».
|
συγκλητικός, ο (senator)
1. Ρωμαϊκή περίοδος: Σώμα ανδρών το οποίο συμβούλευε τον αυτοκράτορα και τους υπάτους. Η ένταξη στη σύγκλητο δεν ήταν μόνο κληρονομικό δικαίωμα. Νέοι άνδρες (novi homines) μπορούσαν επίσης να γίνουν μέλη. Ο Αύγουστος αναθεώρησε το θεσμό της συγκλήτου και μείωσε τις αρμοδιότητές της. Επίσης εισήγαγε την κληρονομικότητα ως προϋπόθεση ένταξης στο σώμα αυτό. Παρ’ όλα αυτά η σύγκλητος συνέχισε να θεσπίζει νόμους και να εκχωρεί την εξουσία σε νέους αυτοκράτορες. 2. Βυζαντινή περίοδος: Μέλος της συγκλήτου. Η σύγκλητος, ρωμαϊκός θεσμός που μεταφέρθηκε από τον Κωνσταντίνο Α΄ στην Κωνσταντινούπολη κατά τη Βυζαντινή περίοδο, ήταν συμβουλευτικό σώμα του οποίου τα δικαιώματα και τα καθήκοντα δεν ήταν σαφώς καθορισμένα. Τα μέλη του ήταν αυτοκρατορικοί αξιωματούχοι που προέρχονταν από τις ανώτερες τάξεις και κατατάσσονταν σε βαθμίδες ιεραρχίας: viri illustri (οι έπαρχοι πραιτoρίου και πόλης και οι μάγιστροι), viri spectabili (οι ανθύπατοι, οι βικάριοι και οι κόμητες), viri clarissimi (οι ύπατοι των επαρχιών και ακολούθως οι υπατικοί) και viri perfectissimi (οι ηγεμόνες και οι δούκες). Από τα μέσα του 6ου αιώνα καθιερώθηκε ένας ακόμα τίτλος για τους ανώτατους υπαλλήλους (viri gloriosi). Στη συνέχεια οι τίτλοι απονέμονταν στους αξιωματούχους ανεξάρτητα από το αν ήταν συγκλητικοί ή επρόκειτο να ενταχθούν στο σώμα της συγκλήτου.
|
τόγα, η
Το κυρίως ένδυμα των ρωμαίων πολιτών που αποτελούνταν από ένα ιμάτιο που δημιουργούσε πλούσιες πτυχώσεις γύρω από το σώμα. Το χρώμα της τόγας μπορούσε να διαφέρει ανάλογα με την κοινωνική θέση αυτού που τη φορούσε. Σταδιακά το ένδυμα αυτό μιμήθηκαν και οι προνομιούχες τάξεις των πόλεων της αυτοκρατορίας.
|