Εγκυκλοπαίδεια Μείζονος Ελληνισμού, Μ. Ασία

αναλυτική αναζήτηση

 ΙΔΡΥΜΑ ΜΕΙΖΟΝΟΣ ΕΛΛΗΝΙΣΜΟΥ
z
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Αναζήτηση με το γράμμα ΑΑναζήτηση με το γράμμα ΒΑναζήτηση με το γράμμα ΓΑναζήτηση με το γράμμα ΔΑναζήτηση με το γράμμα ΕΑναζήτηση με το γράμμα ΖΑναζήτηση με το γράμμα ΗΑναζήτηση με το γράμμα ΘΑναζήτηση με το γράμμα ΙΑναζήτηση με το γράμμα ΚΑναζήτηση με το γράμμα ΛΑναζήτηση με το γράμμα ΜΑναζήτηση με το γράμμα ΝΑναζήτηση με το γράμμα ΞΑναζήτηση με το γράμμα ΟΑναζήτηση με το γράμμα ΠΑναζήτηση με το γράμμα ΡΑναζήτηση με το γράμμα ΣΑναζήτηση με το γράμμα ΤΑναζήτηση με το γράμμα ΥΑναζήτηση με το γράμμα ΦΑναζήτηση με το γράμμα ΧΑναζήτηση με το γράμμα ΨΑναζήτηση με το γράμμα Ω

Κιρεζλί

Συγγραφή : Σταματόπουλος Δημήτριος (8/10/2001)

Για παραπομπή: Σταματόπουλος Δημήτριος , «Κιρεζλί», 2001,
Εγκυκλοπαίδεια Μείζονος Ελληνισμού, Μ. Ασία
URL: <http://www.ehw.gr/l.aspx?id=12133>
Κιρεζλί (6/9/2010 v.1) Kirezli - προς ανάθεση 
 

1. Ανθρωπογεωγραφία

Χωριό σε πλαγιά, στην κοιλάδα παραποτάμου του Melen dere, 45 χλμ. βορειοανατολικά του Αντάπαζαρ. Η ονομασία του οικισμού ήταν κοινή στο ελληνορθόδοξο και στο μουσουλμανικό στοιχείο. Η λέξη είναι τουρκική και σημαίνει «κερασότοπος» (kiraz=κεράσι, kirazlı(k)=κερασότοπος), κάτι το οποίο ερμηνεύεται από το γεγονός ότι το χωριό ήταν κατάφυτο από κερασιές. Η σημερινή ονομασία του οικισμού παραμένει Kirazlı.

Οι κάτοικοι του Κιρεζλί ήταν αποκλειστικά ελληνορθόδοξοι, Πόντιοι έποικοι από τις περιοχές των Κοτυώρων και της Γαράσαρης, οι οποίοι, όπως και άλλοι κάτοικοι της επαρχίας του Αντάπαζαρ, εγκαταστάθηκαν εκεί κυρίως εξαιτίας της λειτουργίας των μεταλλείων του Καρασού.1 Αριθμούσαν πριν από τη Μικρασιατική Καταστροφή περί τους 700 με 900 κατοίκους.2 Μιλούσαν την ποντιακή διάλεκτο με πολλά στοιχεία τουρκικής.

Το χωριό αποτελούνταν από 3 συνοικίες (mahalle): τη συνοικία Καρά ντερέ, τη συνοικία Αλαπλιούκιοϊ και τη συνοικία Κάσμπασι. Η τελευταία παλαιότερα ήταν απομακρυσμένη από τις άλλες δύο, δίνοντας την εντύπωση ξεχωριστού οικισμού, προοδευτικά όμως ενοποιήθηκε με αυτές. Μεταξύ των μαχαλάδων υπήρχαν αλώνια, όπου φιλοξενούνταν οι χοροί και τα πανηγύρια του χωριού. Τα τραγούδια και οι χοροί τους ήταν ποντιακά με χρήση μουσικών οργάνων όπως ο κεμεντζές (kemençe=λύρα) και ο ζουρνάς (zurna=πνευστό όργανο, είδος όμποε).

2. Διοικητική και εκκλησιαστική εξάρτηση – Θρησκεία – Εκπαίδευση

Σύμφωνα με τα στοιχεία που διαθέτουμε για τις αρχές του 20ού αιώνα, το Κιρεζλί ανήκε στο καϊμακαμλίκι του Αντάπαζαρ του μουτεσαριφλικιού της Νικομήδειας.3 Το χωριό διοικούνταν από ένα μουχτάρη, συνεπικουρούμενο από 3 ή 4 συμβούλους (αζάδες, âza). Επίσης λειτουργούσαν εκκλησιαστική επιτροπή και σχολική εφορεία. Τα κοινοτικά όργανα εκλέγονταν σε γενική συνέλευση του ανδρικού πληθυσμού, είτε με πλειοψηφική συναίνεση είτε διά της ανατάσεως των χειρών. Εκκλησιαστικά ο οικισμός ανήκε στη δικαιοδοσία της μητροπόλεως Νικομηδείας.

Στο κέντρο του χωριού υπήρχε μία εκκλησία αφιερωμένη στην Κοίμηση της Θεοτόκου. Κοντά στην εκκλησία ήταν και το δημοτικό σχολείο (μεικτό εξατάξιο). Οι μαθητές, οι οποίοι στις αρχές του αιώνα (1905) έφταναν τους 40, διδάσκονταν ανάγνωση, γραφή, αριθμητική και ιερή ιστορία.

3. Οικονομία

Στο χωριό υπήρχαν αρκετά καταστήματα (μπακάλικα, καφενεία, ραφεία, καταστήματα εμπορίου υφασμάτων κ.λπ.). Καθώς το χωριό βρισκόταν κοντά στα μεταλλεία του Καρασού, τα καταστήματα διέθεταν είδη πολυτελείας για να εξυπηρετούν τους ξένους υπαλλήλους (Γάλλους και Αυστριακούς) που εργάζονταν εκεί. Οι καταστηματάρχες ψώνιζαν τα εμπορεύματά τους από την αγορά του Αντάπαζαρ και συχνά κατευθείαν από την Κωνσταντινούπολη. Εκτός από τους δικούς του κατοίκους, το Κιρεζλί εξυπηρετούσε και τα χωριά της επαρχίας που βρίσκονταν ανατολικά από το Παραλί, λόγω της μεγάλης απόστασής τους από το Αντάπαζαρ. Αρκετοί επίσης από τους κατοίκους ασχολούνταν με τη γεωργία (σιτάρι, καλαμπόκι, φασόλια, κάστανα, κεράσια).

4. Έξοδος

Οικογένειες από το Κιρεζλί εγκαταστάθηκαν μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή στη Χρυσούπολη (Σαρί Σαμπάν) Παγγαίου και στο Μεσημέρι Χαλκιδικής.

1. Για τη μετανάστευση Ποντίων στη βορειοδυτική Μικρά Ασία βλ. Αναγνωστοπούλου, Σ., Μικρά Ασία, 19ος αι.-1919. Οι ελληνορθόδοξες κοινότητες: από το Μιλλέτ των Ρωμιών στο Ελληνικό Έθνος (Αθήνα 1997), σελ. 221-223.

2. Στις αρχές του 20ού αιώνα (1905), σύμφωνα με την επίσημη στατιστική του Οικουμενικού Πατριαρχείου, στο Κιρεζλί κατοικούσαν 100 ελληνορθόδοξες οικογένειες, βλ. Ημερολόγιον των Εθνικών Φιλανθρωπικών Καταστημάτων του έτους 1907 (Κωνσταντινούπολις 1906), σελ. 134. Παρόμοια στοιχεία (105 οικογένειες) δίνει και ο Θ. Καβαλιέρος-Μαρκουίζος, βλ. Καβαλιέρος-Μαρκουίζος, Θ., Από Κωνσταντινουπόλεως εις Νίκαιαν. Ταξειδιωτικαί εντυπώσεις εκ Βιθυνίας, μετ’ εικόνων (Κωνσταντινούπολις 1909), σελ. 142. 712 ελληνορθόδοξους κατοίκους δίνει η Σία Αναγνωστοπούλου. Αναγνωστοπούλου, Σ., Μικρά Ασία, 19ος αι.-1919. Οι ελληνορθόδοξες κοινότητες: από το Μιλλέτ των Ρωμιών στο Ελληνικό Έθνος (Αθήνα 1997), πίνακες.

3. Το μουτεσαριφλίκι της Νικομήδειας ήταν ανεξάρτητο και δεν υπαγόταν σε κάποια ευρύτερη διοικητική περιφέρεια (βιλαέτι) αλλά απευθείας στο υπουργείο Εσωτερικών.

     
 
 
 
 
 

Δελτίο λήμματος
 
press image to open photo library
 

>>>
 
 
 
 
 
 

copyright © 2008, ΙΔΡΥΜΑ ΜΕΙΖΟΝΟΣ ΕΛΛΗΝΙΣΜΟΥ

Το έργο Μεγάλη Δικτυακή «Εγκυκλοπαίδεια Ελληνικού Πολιτισμού» - Μέρος Α΄ συγχρηματοδοτήθηκε σε ποσοστό 80% από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης (ΕΤΠΑ) και κατά 20% από εθνικούς πόρους στο πλαίσιο του Επιχειρησιακού Προγράμματος "Κοινωνία της Πληροφορίας" του Γ΄ ΚΠΣ.

Το έργο ΕΓΚΥΚΛΟΠΑΙΔΕΙΑ ΜΕΙΖΟΝΟΣ ΕΛΛΗΝΙΣΜΟΥ συγχρηματοδοτήθηκε σε ποσοστό 80% από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης (ΕΤΠΑ) και κατά 20% από εθνικούς πόρους στο πλαίσιο του Επιχειρησιακού Προγράμματος "Κοινωνία της Πληροφορίας" του Γ΄ ΚΠΣ.