Εγκυκλοπαίδεια Μείζονος Ελληνισμού, Μ. Ασία

αναλυτική αναζήτηση

 ΙΔΡΥΜΑ ΜΕΙΖΟΝΟΣ ΕΛΛΗΝΙΣΜΟΥ
z
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Αναζήτηση με το γράμμα ΑΑναζήτηση με το γράμμα ΒΑναζήτηση με το γράμμα ΓΑναζήτηση με το γράμμα ΔΑναζήτηση με το γράμμα ΕΑναζήτηση με το γράμμα ΖΑναζήτηση με το γράμμα ΗΑναζήτηση με το γράμμα ΘΑναζήτηση με το γράμμα ΙΑναζήτηση με το γράμμα ΚΑναζήτηση με το γράμμα ΛΑναζήτηση με το γράμμα ΜΑναζήτηση με το γράμμα ΝΑναζήτηση με το γράμμα ΞΑναζήτηση με το γράμμα ΟΑναζήτηση με το γράμμα ΠΑναζήτηση με το γράμμα ΡΑναζήτηση με το γράμμα ΣΑναζήτηση με το γράμμα ΤΑναζήτηση με το γράμμα ΥΑναζήτηση με το γράμμα ΦΑναζήτηση με το γράμμα ΧΑναζήτηση με το γράμμα ΨΑναζήτηση με το γράμμα Ω

Πολιορκία Νικαίας, 726-727

Συγγραφή : Μακρυπούλιας Χρήστος (10/10/2003)

Για παραπομπή: Μακρυπούλιας Χρήστος, «Πολιορκία Νικαίας, 726-727», 2003,
Εγκυκλοπαίδεια Μείζονος Ελληνισμού, Μ. Ασία
URL: <http://www.ehw.gr/l.aspx?id=5878>
Πολιορκία Νικαίας, 726-727 (26/10/2009 v.1) Siege of Nicaea, 726-27 - δεν έχει ακόμη εκδοθεί 
 

1. Ιστορικό πλαίσιο

Η συντριβή των Αράβων μπροστά στα τείχη της Κωνσταντινούπολης το 717-718 από τον αυτοκράτορα Λέοντα Γ΄ απάλλαξε για κάποιο χρονικό διάστημα τα βυζαντινά εδάφη της Μικράς Ασίας από τις αραβικές επιδρομές. Στην εξέλιξη αυτή συνέβαλαν, εκτός από τη μεγάλη νίκη του Λέοντος, και τα εσωτερικά προβλήματα τα οποία αντιμετώπιζε το μουσουλμανικό κράτος λόγω του εμφύλιου πολέμου που ξέσπασε μετά την ήττα.1

Ήταν ωστόσο θέμα χρόνου να βρεθεί και η Νίκαια στο στόχαστρο των αραβικών επιδρομών, καθώς ως πρωτεύουσα του θέματος Οψικίου αποτελούσε σπουδαίο διοικητικό και οικονομικό κέντρο της Βιθυνίας. Το θέρος του 727 ένα ισχυρό αραβικό εκστρατευτικό σώμα υπό τη διοίκηση του Μωαβία ιμπν Ισάμ (Mu'awiyah ibn Hisham) εισέβαλε στη Βιθυνία.

2. Η πολιορκία της Νίκαιας

Γύρω στο τελευταίο δεκαήμερο του Ιουλίου του 7272 ισχυρές αραβικές δυνάμεις υπό τη διοίκηση του Μωαβία, γιου του Άραβα χαλίφη Ισάμ (Hisham), και του Αμρ ιμπ Γιαζίντ (Αmr ibn Yazid) απέκλεισαν την πόλη της Νίκαιας και την έθεσαν υπό πολιορκία. Πρώτος κατέφθασε ο Άμερ με την εμπροσθοφυλακή και ακολούθησε το κύριο σώμα, με διοικητή τον Μωαβία.3 Σκοπός των Αράβων ήταν να καταλάβουν την πόλη, να τη λεηλατήσουν και να την καταστρέψουν.

Oι Βυζαντινοί, υπό τη διοίκηση του Αρταβάσδου, κόμητος του Οψικίου,4 αποφάσισαν να μη διακινδυνεύσουν να αντιμετωπίσουν την πολυάριθμη αραβική δύναμη σε κατά μέτωπο μάχη, αλλά να υπερασπιστούν την πόλη από τις οχυρώσεις της. Οι Άραβες έστησαν πολεμικές μηχανές (λιθοβόλους καταπέλτες) και άρχισαν να βάλλουν εναντίον του οχυρωματικού περιβόλου.5 Παρά τις ζημιές τις οποίες προκάλεσαν στα τείχη, δεν κατόρθωσαν να τα καταστρέψουν τελείως και να καταλάβουν την πόλη.

Ύστερα από σαράντα ημέρες πολιορκίας, οι Άραβες εγκατέλειψαν την προσπάθεια και στα τέλη Αυγούστου 7276 πήραν το δρόμο της επιστροφής, παίρνοντας μαζί τους μεγάλο αριθμό αιχμαλώτων και λάφυρα από τη λεηλασία των περιχώρων της Νίκαιας και άλλων περιοχών της Βιθυνίας.

3. Συνέπειες

Η πολιορκία της Νίκαιας προκάλεσε τη λεηλασία και καταστροφή των περιχώρων και των γειτονικών της περιοχών. Επίσης, όπως αναφέρθηκε, ζημιές υπέστη και ένα μέρος του οχυρωματικού περιβόλου της πόλης, χωρίς ωστόσο κανένα σημείο του να καταστραφεί ολοσχερώς. Οι ζημιές σύντομα αποκαταστάθηκαν με πρωτοβουλία του Λέοντος Γ΄, όπως μαρτυρείται από σωζόμενη επιγραφή η οποία αναφέρει την επισκευή και ανοικοδόμηση πύργων και τμημάτων του τείχους.7

Η επιτυχημένη απόκρουση από τους Βυζαντινούς της αραβικής επίθεσης εναντίον της Νίκαιας ενίσχυσε το κύρος του Λέοντος Γ΄, ο οποίος είχε μόλις αρχίσει τον αγώνα κατά της προσκύνησης των εικόνων. Θεωρώντας ότι η ανέλπιστη διάσωση της πόλης από τον αραβικό κίνδυνο οφειλόταν στη θεϊκή εύνοια προς το πρόσωπό του, λόγω των απόψεών του για τη μη λατρεία των εικόνων, ο αυτοκράτωρ προχώρησε με ακόμα μεγαλύτερο ζήλο στην εφαρμογή της εικονομαχικής πολιτικής του.8

1. Το πρώτο έτος της βασιλείας του χαλίφη Γιαζίντ (Yazid, 720-724) σημαδεύτηκε από την επανάσταση του Γιαζίντ ιμπν αλ-Μουαλλάμπ (Yazid ibn al-Muhallab) στην Περσία. Η επανάσταση κατεστάλη τελικά από τον στρατηγό Μασλαμά.

2. Η Xριστοφιλοπούλου, Αικ., «Kρίσιμοι χρόνοι 642-802», στο Iστορία του Eλληνικού Έθνους 8 (Aθήνα 1979), σελ. 26, χρονολογεί την πολιορκία της Νίκαιας στο 726.

3. Οι αριθμοί τους οποίους παραθέτουν οι πηγές –15.000 για την εμπροσθοφυλακή και 85.000 για το κύριο σώμα, σύνολο 100.000 Άραβες– είναι σαφώς εξωπραγματικοί.

4. Το ότι η ευθύνη για την άμυνα της Νίκαιας βρισκόταν στα χέρια του Αρταβάσδου γίνεται φανερό από την ιστορία που αφηγείται ο Θεοφάνης για τον φανατικό εικονομάχο Κωνσταντίνο, ο οποίος ήταν στράτωρ στην υπηρεσία του Αρταβάσδου. Συμπεραίνουμε από αυτό ότι ο τελευταίος ήταν παρών κατά τη διάρκεια της πολιορκίας, αφού άλλωστε κατείχε ήδη το αξίωμα του κόμητος του Οψικίου και το θέμα Οψικίου είχε ως έδρα τη Νίκαια.

5. Η χρήση πολιορκητικών μηχανών από τους Άραβες επιβεβαιώνεται και από την αφήγηση του χρονογράφου Θεοφάνη για τον Κωνσταντίνο, στράτορα του κόμητος του Οψικίου Αρταβάσδου. Φανατικός εικονομάχος ο Κωνσταντίνος, πέταξε μια πέτρα εναντίον εικόνας της Θεοτόκου η οποία βρισκόταν σε εκκλησία της πόλης. Την επομένη, ενώ ο Κωνσταντίνος μαχόταν στις επάλξεις του τείχους, σκοτώθηκε από έναν ογκώδη λίθο ο οποίος είχε εκτοξευθεί από αραβική πολεμική μηχανή: Θεοφάνης, Χρονογραφία, de Boor, C. (ed.), Theophanis Chronographia (Leipzig 1883), 406.5-14.

6. Η χρονολόγηση της αποχώρησης των Αράβων στηρίζεται στη μαρτυρία του Μιχαήλ του Σύρου ότι η πολιορκία διήρκεσε σαράντα ημέρες.

7. Schneider, A.M. – Karnapp, W., Die Stadtmauer von Iznik (Nicaea) (Berlin 1938), σελ. 49.

8. Θεοφάνης, Χρονογραφία, de Boor, C. (ed.), Theophanis Chronographia (Leipzig 1883), 406.22-31.
     
 
 
 
 
 

Δελτίο λήμματος
 
press image to open photo library
 

>>>
 
 
 
 
 
 

copyright © 2008, ΙΔΡΥΜΑ ΜΕΙΖΟΝΟΣ ΕΛΛΗΝΙΣΜΟΥ

Το έργο Μεγάλη Δικτυακή «Εγκυκλοπαίδεια Ελληνικού Πολιτισμού» - Μέρος Α΄ συγχρηματοδοτήθηκε σε ποσοστό 80% από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης (ΕΤΠΑ) και κατά 20% από εθνικούς πόρους στο πλαίσιο του Επιχειρησιακού Προγράμματος "Κοινωνία της Πληροφορίας" του Γ΄ ΚΠΣ.

Το έργο ΕΓΚΥΚΛΟΠΑΙΔΕΙΑ ΜΕΙΖΟΝΟΣ ΕΛΛΗΝΙΣΜΟΥ συγχρηματοδοτήθηκε σε ποσοστό 80% από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης (ΕΤΠΑ) και κατά 20% από εθνικούς πόρους στο πλαίσιο του Επιχειρησιακού Προγράμματος "Κοινωνία της Πληροφορίας" του Γ΄ ΚΠΣ.