Εγκυκλοπαίδεια Μείζονος Ελληνισμού, Μ. Ασία

αναλυτική αναζήτηση

 ΙΔΡΥΜΑ ΜΕΙΖΟΝΟΣ ΕΛΛΗΝΙΣΜΟΥ
z
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Αναζήτηση με το γράμμα ΑΑναζήτηση με το γράμμα ΒΑναζήτηση με το γράμμα ΓΑναζήτηση με το γράμμα ΔΑναζήτηση με το γράμμα ΕΑναζήτηση με το γράμμα ΖΑναζήτηση με το γράμμα ΗΑναζήτηση με το γράμμα ΘΑναζήτηση με το γράμμα ΙΑναζήτηση με το γράμμα ΚΑναζήτηση με το γράμμα ΛΑναζήτηση με το γράμμα ΜΑναζήτηση με το γράμμα ΝΑναζήτηση με το γράμμα ΞΑναζήτηση με το γράμμα ΟΑναζήτηση με το γράμμα ΠΑναζήτηση με το γράμμα ΡΑναζήτηση με το γράμμα ΣΑναζήτηση με το γράμμα ΤΑναζήτηση με το γράμμα ΥΑναζήτηση με το γράμμα ΦΑναζήτηση με το γράμμα ΧΑναζήτηση με το γράμμα ΨΑναζήτηση με το γράμμα Ω

Αντίγονος Α΄ Μονόφθαλμος

Συγγραφή : Παναγοπούλου Κατερίνα (17/4/2002)

Για παραπομπή: Παναγοπούλου Κατερίνα, «Αντίγονος Α΄ Μονόφθαλμος», 2002,
Εγκυκλοπαίδεια Μείζονος Ελληνισμού, Μ. Ασία
URL: <http://www.ehw.gr/l.aspx?id=3629>
Αντίγονος Α΄ Μονόφθαλμος (28/3/2008 v.1) Antigonus I Monophthalmus (One-Eyed) (4/8/2009 v.1) 
 

1. Καταγωγή – εκπαίδευση – νεότητα

Σύγχρονος των Μακεδόνων βασιλέων Φιλίππου Β’ (359-336 π.Χ.) και Μεγάλου Αλεξάνδρου (336-323 π.Χ.), όπως άλλωστε όλη η γενιά των Διαδόχων, o Αντίγονος Μονόφθαλμος γεννήθηκε το 382 π.Χ. και σκοτώθηκε στη μάχη της Ιψού το 301 π.Χ.1 Ο πατέρας του λεγόταν Φίλιππος,2 ενώ από τους τρεις αδελφούς του παραδίδονται τα ονόματα των δύο (Δημήτριος, Πολεμαίος).3 Η οικογένειά του συγκαταλεγόταν στη μακεδονική αριστοκρατία και πιθανότατα μεγάλωσε στην ευρύτερη περιοχή της μακεδονικής πρωτεύουσας Πέλλας.4 Λόγω καταγωγής πήρε καλή μόρφωση και εντρύφησε στον Ευριπίδη, στον Όμηρο, στην τραγική και λυρική ποίηση, στη ρητορική και στη φιλοσοφία.5

Ο πατέρας του έχασε τη ζωή του κατά την πανωλεθρία του μακεδονικού στρατού από Ιλλυριούς εισβολείς, που άφησε ακέφαλη τη Μακεδονία το 359 π.Χ. Στα χρόνια του Φιλίππου Β’ ο Αντίγονος βίωσε τη μεταμόρφωση της Μακεδονίας στην ισχυρότερη στρατιωτική δύναμη στην ανατολική Μεσόγειο. Συμμετείχε στην εκστρατεία του Φιλίππου στη Θράκη (341-339 π.Χ.), κατά την πολιορκία μάλιστα της θρακικής Περίνθου έχασε το ένα του μάτι, γι’ αυτό και έμεινε γνωστός στην ιστορία ως «Μονόφθαλμος».6 Η καθοριστική του συμβολή στην παλινόρθωση της Μακεδονίας διαφαίνεται και από το ότι τις παραμονές της μικρασιατικής εκστρατείας, το 334 π.Χ., κατείχε μία από τις νευραλγικότερες θέσεις στο μακεδονικό στρατό ως ηγέτης των 7.000 οπλιτών που παρείχε η Ελληνική Συμμαχία. Ενδέχεται εξάλλου να είχε αναμειχθεί και στην οργάνωση της Συμμαχίας την εποχή του Φιλίππου.7 Μάλλον την εποχή της πολιορκίας της Περίνθου παντρεύτηκε τη Στρατονίκη, χήρα του αδελφού του Δημητρίου, με την οποία απέκτησε το μεγαλύτερο γιο του Δημήτριο τον Πολιορκητή, το 337/6 π.Χ.

2. Στα χρόνια του Αλεξάνδρου

Ως επικεφαλής των συμμαχικών ελληνικών δυνάμεων στο στρατό του Μεγάλου Αλεξάνδρου (336-323 π.Χ.), ο Αντίγονος έλαβε μέρος στη μάχη του Γρανικού ποταμού (334 π.Χ.)8 και ακολούθησε τον Αλέξανδρο νότια της Εφέσου· κατόπιν κατέλαβε την Πριήνη,9 ενώ ο Αλέξανδρος έσπευδε από την Έφεσο στη Μίλητο. Πρέπει επίσης να έλαβε μέρος στην πολιορκία της Αλικαρνασσού και ίσως ακολούθησε τον Αλέξανδρο και στη χειμερινή του εκστρατεία στη Λυκία, στην Παμφυλία, στην Πισιδία και στη Φρυγία. Συμμετείχε πάντως στα συμβούλια κατά την ανάβαση του Αλεξάνδρου το 334/3 π.Χ. Την άνοιξη του 333 π.Χ. ανέλαβε τη διοίκηση της μείζονος Φρυγίας, περιοχής στην καρδιά της Μικράς Ασίας την οποία διέσχιζαν όλες οι μεγάλες οδικές αρτηρίες. Μετά την αναχώρηση του Αλεξάνδρου από τη Φρυγία ο Αντίγονος συνέχισε και ολοκλήρωσε την πολιορκία των Κελαινών, πρωτεύουσας της μείζονος Φρυγίας, και πρόλαβε να ενισχύσει με τους 1.500 μισθοφόρους του τον Αλέξανδρο πριν από τη μάχη της Ισσού (333 π.Χ.), επιτρέποντάς του να προχωρήσει προς τις φοινικικές περιοχές και να εκπορθήσει την Τύρο. Ίσως τότε κατέλαβε και τη Λυδία.10 Κατόπιν ο Αλέξανδρος προχώρησε στην Αίγυπτο και στη συνέχεια επέστρεψε στην Ασία για την τελική αναμέτρηση με το Δαρείο Γ’ (336-330 π.Χ.). Κατά το ίδιο διάστημα ο Αντίγονος κατέλαβε τη Λυκαονία,11 ανοίγοντας έτσι τη νότια οδό που οδηγούσε από την Έφεσο στις Κελαινές και στο Ικόνιον ως τις Κιλίκιες πύλες, και διασφαλίζοντας στον Αλέξανδρο την πρόσβαση στη Μακεδονία και την επικοινωνία με τις μικρασιατικές σατραπείες.

3. Ανάρρηση στην εξουσία και καθιέρωση του Αντιγόνου στην Ασία

Μετά το θάνατο του Αλεξάνδρου στη Βαβυλώνα (323 π.Χ.) η απουσία του Αντιγόνου στη Φρυγία έδωσε το προβάδισμα στον Περδίκκα για τη ρύθμιση της βασιλικής διαδοχής. Η δικαιοδοσία του Αντιγόνου στη Φρυγία, στη Λυκαονία, στη Λυκία, στην Παμφυλία και στη δυτική Πισιδία αναγνωρίστηκαν. Ο Περδίκκας όμως τον διέταξε να καταλάβει μαζί με το Μακεδόνα Λεοννάτο την Καππαδοκία και την Παφλαγονία, προκειμένου να τις αποδώσει στον Ευμένη, τον οποίο φανερά προόριζε για αντίβαρο του Αντιγόνου στη Μικρά Ασία.12 Όταν μάλιστα δίκασε τον Αντίγονο με ανυπόστατες κατηγορίες,13 αυτός διαπεραιώθηκε στην Ευρώπη, στα τέλη του 321 π.Χ.,14 για να επιστρέψει στη Μικρά Ασία με 3.000 στρατιώτες επιβιβασμένους σε αθηναϊκά πλοία. Μαζί του τάχθηκαν ο Άσανδρος, σατράπης της Καρίας, ο Μένανδρος, σατράπης της Λυδίας, και οι ιωνικές πόλεις (με επικεφαλής την Έφεσο).15 Η επιστροφή του Αντιγόνου στη Μικρά Ασία σήμανε την αρχή του Α’ Πολέμου των Διαδόχων (321-320 π.Χ.), ο οποίος κρίθηκε στην αναμέτρηση Ευμένη και Αντιγόνου στα καππαδοκικά Νώρα υπέρ του δευτέρου.16 Ο θάνατος ωστόσο του Αντιπάτρου το 319 π.Χ. ανανέωσε τον ανταγωνισμό μεταξύ Αντιγόνου και Ευμένη αρχικά και μεταξύ Αντιγόνου και Πτολεμαίου, Σελεύκου, Κασσάνδρου και Λυσιμάχου στη συνέχεια για την ανάρρηση στην κεντρική εξουσία. Αποτέλεσμα αυτού του ανταγωνισμού ήταν o Β’ και ο Γ’ Πόλεμος των Διαδόχων (319-315 π.Χ. και 314-311 π.Χ. αντίστοιχα), οι οποίοι οδήγησαν στη συνθήκη (311 π.Χ.) που κατέτμησε την αυτοκρατορία του Αλεξάνδρου ανάμεσα σε τέσσερις δυνάστες, φέρνοντας τον Αντίγονο στο απόγειο της δόξας του ως διοικητή ολόκληρης της Ασίας και σύμμαχο πολλών κρατών της κυρίως Ελλάδας.

Η παραβίαση της συνθήκης του 311 π.Χ. με την εισβολή του Σελεύκου στη Βαβυλώνα το 311/310 π.Χ. προκάλεσε αναταραχές στις Άνω Σατραπείες και στη βόρεια Μικρά Ασία, τις οποίες ο Αντίγονος μόλις στα τέλη του 308 π.Χ. μπόρεσε να κατευνάσει. Tην ίδια περίοδο ο γιος του Δημήτριος Πολιορκητής ανακατέλαβε τις κιλικικές και καρικές πόλεις που είχε αποσπάσει ο Πτολεμαίος πριν επιστρέψει στην Αίγυπτο και το 307 π.Χ. επιδόθηκε σε πολεμικές δραστηριότητες στον κυρίως ελλαδικό χώρο. Η ναυτική νίκη του Δημητρίου επί του πτολεμαϊκού στόλου στη Σαλαμίνα της Κύπρου επέτρεψε στον Αντίγονο και στο γιο του να λάβουν πρώτοι από τους Διαδόχους το βασιλικό τίτλο το 306 π.Χ. Θεσμοθετήθηκε έτσι η βασιλική εξουσία και έγινε κληρονομική.17 Στα τέλη της βασιλείας του ο Αντίγονος ασχολήθηκε με τη διοικητική οργάνωση της επικράτειάς του. Οι επιθέσεις του γιου του Δημητρίου κατά του Πτολεμαίου και των Ροδίων κορυφώθηκαν με την πολιορκία της Ρόδου (305-304 π.X.), η οποία τελικά λύθηκε με διαπραγματεύσεις.18 Στον κυρίως ελλαδικό χώρο η υποταγή της βόρειας και κεντρικής Πελοποννήσου αποτέλεσε προϋπόθεση για την πραγματοποίηση νέου συνεδρίου της Κορίνθου.19 Σε διεθνές επίπεδο, η συμμαχία του 314-311 π.Χ. ανανεώθηκε με πρωτοβουλία του Λυσιμάχου, του Κασσάνδρου, του Πτολεμαίου και του Σελεύκου, προκειμένου να εξουδετερώσουν τον Αντίγονο και το Δημήτριο. Οι Αντιγονίδες ηττήθηκαν οριστικά στη μάχη της Ιψού (301 π.Χ.), κατά την οποία ο Αντίγονος έχασε τη ζωή του.20

4. Διοικητικό έργο

Αξίζει να γίνει αναφορά στην ευέλικτη διοικητική πολιτική του Αντιγόνου, γόνιμη σύνθεση της αχαιμενιδικής παράδοσης και των διοικητικών αρχών του Φιλίππου Β’ (359-336 π.Χ.), στην οποία βασίστηκε σε μεγάλο βαθμό αργότερα η σελευκιδική διοίκηση.21 Η αντιγονιδική επικράτεια οργανώθηκε σε σχετικά μικρές διοικητικές ενότητες με επικεφαλής στρατιωτικούς· έως το 302 π.Χ. στη δυτική Ασία είχε διαμορφωθεί ένα τυπικό ελληνιστικό κράτος, σε πρώιμη έστω μορφή. Στον ενισχυμένο ρόλο του στρατού, στη διεύρυνση της κυρίαρχης τάξης και στην παραχώρηση ανακλητών βασιλικών και νεόκτητων γαιών στα μέλη της, στην ίδρυση πόλεων και στη μετακίνηση πληθυσμών στις κατακτημένες περιοχές αναγνωρίζει κανείς παλαιότερες πρακτικές του Φιλίππου Β’. Κατάλοιπα πάλι των περσικών θεσμών μπορούν να θεωρηθούν η πολυμορφία της επαρχιακής διοίκησης, η υποδιαίρεση της αυτοκρατορίας σε σατραπείες και η παρουσία γαιοκτημόνων και δυναστών, αυτοχθόνων ή από σημαντικές περσικές οικογένειες, οι οποίοι διατηρούσαν προσωπικές σχέσεις με το βασιλιά και με την αυλή. Μία σειρά τέλος οχυρώσεων σε στρατηγικά σημεία, όπως οι Σάρδεις, οι Κελαινές, η Τύρος, η Βαβυλώνα και τα Σούσα, αποσκοπούσε στο να αποτρέψει τον κίνδυνο εξεγέρσεων των διοικητών.22 Από τις επιγραφικές μαρτυρίες συνάγεται ότι από το 314 π.Χ. έως το θάνατό του το 301 π.Χ. ο Αντίγονος σεβάστηκε την αυτονομία των ελληνικών πόλεων, αποφεύγοντας να εγκαταστήσει φρουρές και συνάπτοντας συμμαχίες με τις ισχυρότερες από αυτές (Ρόδο, Σάμο, Κάλυμνο, Σκήψι, Αστακό, Χαλκηδόνα), προκειμένου να περιορίσει τη δραστηριότητά τους σε διεθνές επίπεδο.23 Στο ίδιο πλαίσιο ορισμένες πόλεις συνοικίσθηκαν (π.χ. Τέως,Λέβεδος, περ. 303 π.Χ., Αντιγόνεια-Αλεξάνδρεια Τρωάς).24 Τέλος, πολλές ελληνικές πόλεις της Μικράς Ασίας οργανώθηκαν σε δύο συμπολιτείες, με λατρευτικά κέντρα το Ίλιον και το Πανιώνιον αντίστοιχα.25 Με πρωτοβουλία του Αντιγόνου ιδρύθηκε επίσης το Κοινό των Νησιωτών στο Αιγαίο.26 Ίδρυσε ακόμη στη Μικρά Ασία και στη Συρία/Παλαιστίνη νέες ελληνικές πόλεις και στρατιωτικές αποικίες (Νίκαια,Αντιόχεια, Απάμεια Κιβωτός, Απάμεια στον Ορόντη, Σελεύκεια στην Πιερία κ.ά.).27Διαθέτουμε, επίσης, μια καλή εικόνα για τους διοικητικούς υπαλλήλους, για τη διαδικασία υποδοχής πρεσβειών και άλλων επισκεπτών στην αυλή του Αντιγόνου, για το σχεδιασμό ψηφισμάτων, κανονισμών και για ζητήματα αλληλογραφίας.

Από δημοσιονομική άποψη, η διαχείριση υπέρογκων εσόδων (που προήλθαν από την οικειοποίηση των θησαυροφυλακίων των Εκβατάνων, των Σούσων και των κιλικικών Κυΐνδων, αλλά και από προσωπικά λάφυρα και δώρα) επιτεύχθηκε με τη δημιουργία θησαυροφυλακίων, με κυριότερο αυτό στα Κύινδα. Τέλος, ένα κινητό θησαυροφυλάκιο εξυπηρετούσε την κάλυψη των τακτικών εξόδων για τη συντήρηση της αυλής και του στρατού, για τις εκστρατείες και την ίδρυση πόλεων.28

5. Συνολική αποτίμηση

Στο πρόσωπο του Αντιγόνου εκτιμά κανείς ένα δεινό στρατιωτικό, διοικητή και ηγέτη. Η στρατιωτική του δραστηριότητα αναδεικνύει έναν ευρηματικό, αποφασιστικό και ψύχραιμο στρατηγό, που ήταν ταυτόχρονα η μεγάλη ελπίδα για τη διατήρηση ακέραιης της αυτοκρατορίας του Μεγάλου Αλεξάνδρου και ένας από τους βασικούς υποκινητές της διάσπασής της. Ο Αντίγονος ενδιαφερόταν να βελτιώσει τα τεχνολογικά μέσα που είχε στη διάθεσή του, όπως δηλώνουν οι οχυρώσεις, η χρήση προηγμένων πολιορκητικών μηχανών και μεθόδων ή η ρηξικέλευθη κατασκευή πλοίων μεγαλύτερων από τις πεντηκοντόρους, στις παραμονές της πολιορκίας της Τύρου.

Ως προς την πολιτική του δραστηριότητα, προφανώς η θητεία του κοντά στο Φίλιππο Β’ στα νεανικά του χρόνια τον μύησε στη χρήση διπλωματίας, δωροδοκιών και βίας για την ανάρρηση στην εξουσία. Από το 320 π.Χ., όταν ήταν 62 ετών, μέχρι το θάνατό του το 301 π.Χ. ο Αντίγονος κυριάρχησε στην ανατολική Μεσόγειο και κατόρθωσε να εδραιώσει την Αντιγονιδική δυναστεία. Η πολιτική του εδραζόταν στον πραγματισμό, ενώ το μεγαλύτερό του επίτευγμα ήταν η οργάνωση του διοικητικού μηχανισμού στον οποίο αργότερα στηρίχθηκε το σελευκιδικό βασίλειο, κυρίως μέσω της εκτεταμένης ίδρυσης νέων πόλεων στο μικρασιατικό χώρο.29

Πιστεύεται τέλος ότι ο Αντίγονος ενδιαφερόταν ζωηρά για τα πολιτιστικά ζητήματα, έστω και αν δεν είχε το χρόνο να ασχοληθεί με αυτά.30 Στον κύκλο των διανοουμένων της αυλής του συγκαταλέγονται και οι μεγαλύτεροι ζωγράφοι της εποχής του, ο Απελλής και ο Πρωτογένης, οι οποίοι φιλοτέχνησαν πορτρέτα του.31 Ένα ιδιαίτερα αξιόλογο πορτρέτο του φιλοτεχνημένο από τον Απελλή ήταν εκτεθειμένο στο Ασκληπιείο της Κω.32

Θα ήταν άδικο να αποδεχτούμε τις αρνητικές κρίσεις για τον Αντίγονο για την υπέρμετρη φιλοδοξία του, που προφανώς απηχούν τη δυσαρέσκεια των συγχρόνων του κατά τα τελευταία χρόνια της βασιλείας του.33 Γεγονός είναι πως κατόρθωσε να διακριθεί σε μια εποχή που ανέδειξε σημαντικούς πολιτικούς και στρατιωτικούς ηγέτες, επιδεικνύοντας αξιόλογες στρατιωτικές και διοικητικές αρετές. Παίρνοντας πρώτος από τους Διαδόχους το βασιλικό τίτλο και με το προσωπικό του παράδειγμα συνέβαλε στη διαμόρφωση της ελληνιστικής βασιλείας, με κύριο γνώμονα την ανάδειξη της «αριστείας» και της «ανδρείας» του ηγεμόνα. Ιδρυτής ο ίδιος πόλεων, επινόησε το πολιτικό σχήμα που επέτρεψε στις ελληνικές πόλεις να επιβιώσουν μέσα στο σύστημα των ελληνιστικών κρατών μέχρι τη ρωμαϊκή κατάκτηση. Δεν είναι τυχαίο ότι, όπως και ο Αλέξανδρος, λατρεύτηκε όσο ακόμα ήταν στη ζωή. Αναντίρρητα συγκαταλέγεται μεταξύ εκείνων των φυσιογνωμιών που συνέβαλαν στη διαμόρφωση του ελληνιστικού κόσμου του 3ου και 2ου αι. π.Χ.

1. Για την ηλικία του Αντιγόνου κατά το έτος θανάτου του βλ. Ιερών. Ιστ., FGrHist 154 F8. Πρβ. Αππ., Συρ. 55· Πλούτ., Δημήτρ. 19.

2. Για το όνομα του πατέρα του Αντιγόνου βλ. Πλούτ., Δημήτρ. 2.1· Ιερών. Ιστ., FGrHist 154 F8. Πρβ. Billows, R.A., Antigonos the One-Eyed and the Creation of the Hellenistic State (Berkeley – Los Angeles – London 1990), σελ. 15, σημ. 1.

3. Για το Δημήτριο και τον Πολεμαίο βλ. Πλούτ., Δημήτρ. 2.1· Billows, R.A., Antigonos the One-Eyed and the Creation of the Hellenistic State (Berkeley – Los Angeles – London 1990), σελ. 17, σημ. 7, και σελ. 425 αντίστοιχα. Παραδίδεται και τρίτος, ετεροθαλής, αδελφός του Αντιγόνου με το όνομα «Μαρσύας» από το δεύτερο γάμο της μητέρας του με τον (κατά τα άλλα άγνωστο) Περίανδρο Πελλαίο: Σούδα, βλ. λ. «Μαρσύας». Πρβ. Διόδ. Σ. 20.50.4· Πλούτ., Ηθ. 182c. Bλ. Heckel, W., The Marshals of Alexander’s Empire (London – New York 1992), σελ. 50-51.

4. Billows, R.A., Antigonos the One-Eyed and the Creation of the Hellenistic State (Berkeley – Los Angeles – London 1990), σελ. 17-18, σημ. 8. Η εκδοχή για την ταπεινή καταγωγή του Μονόφθαλμου δε στηρίζεται από τις πηγές, πρβ. Heckel, W., The Marshals of Alexander’s Empire (London – New York 1992), σελ. 50-51.

5. Billows, R.A., Antigonos the One-Eyed and the Creation of the Hellenistic State (Berkeley – Los Angeles – London 1990), σελ. 21.

6. Πλούτ., Αλέξ. 70· Billows, R.A., Antigonos the One-Eyed and the Creation of the Hellenistic State (Berkeley – Los Angeles – London 1990), σελ. 27-29.

7. Ο Αντίγονος ως συνεργάτης του Φιλίππου Β´: Justin. 17.1.12. Για τη θέση του Αντιγόνου στο στρατό του Αλεξάνδρου βλ. Αρρ., Αν. 1.29.3. Για τη σύνθεση του στρατού του Αλεξάνδρου βλ. Διόδ. Σ. 17.17.3-4. Πρβ. Billows, R.A., Antigonos the One-Eyed and the Creation of the Hellenistic State (Berkeley – Los Angeles – London 1990), σελ. 36.

8. Για την απουσία αναφορών στο ελληνικό πεζικό στον Αρριανό βλ. Billows, R.A., Antigonos the One-Eyed and the Creation of the Hellenistic State (Berkeley – Los Angeles – London 1990), σελ. 36-38.

9. Η κατάληψη της Πριήνης από τον Αντίγονο αποσιωπάται από τις φιλολογικές πηγές, αλλά είναι γνωστή από μία επιγραφή: Hiller von Gaertringen, I. Priene, αρ. 2 (= Tod, GHI, αρ. 186). Βriant, P., Antigone le Borgne, Les Débuts de sa Carrière et les Problèmes de l’Assemblée Macédonienne (Paris 1973), σελ. 35, σημ. 3, σελ. 37-39· Billows, R.A., Antigonos the One-Eyed and the Creation of the Hellenistic State (Berkeley – Los Angeles – London 1990), σελ. 39-40, σημ. 70.

10. Curtius 4.1.34-35. Για την αναφορά του Curtius στον Αντίγονο ως σατράπη Λυδίας βλ. Βriant, P., Antigone le Borgne, Les Débuts de sa Carrière et les Problèmes de l’Assemblée Macédonienne (Paris 1973), σελ. 66-89· Βillows, R.A., Antigonos the One-Eyed and the Creation of the Hellenistic State (Berkeley – Los Angeles – London 1990), σελ. 43-44.

11. Curtius 4.5.13. Πρβ. Billows, R.A., Antigonos the One-Eyed and the Creation of the Hellenistic State (Berkeley – Los Angeles – London 1990), σελ. 45.

12. Πλούτ., Ευμ. 3.2.

13. Για την παραπομπή του Αντιγόνου σε δίκη βλ. Αρρ., Μετ. Αλεξ. 1.20. Για το χαρακτηρισμό των κατηγοριών από το Διόδωρο ως ανυπόστατων βλ. Διόδ. Σ., 18.23.4. Βλ. και Βillows, R.A., Antigonos the One-Eyed and the Creation of the Hellenistic State (Berkeley – Los Angeles – London 1990), σελ. 58, σημ. 15.

14. Διόδ. Σ. 18.23.4.

15. Αρρ., Αν. 25-6.

16. Διόδ. Σ. 18.40.1 κ.ε. Αρρ., Μετ. Αλεξ. 1.42-43· Πλούτ., Ευμ. 8.4 κ.ε. Justin. 14.1.9.

17. Για τη μάχη βλ. Διόδ. Σ. 20.49-53· Πλούτ., Δημήτρ. 16-17· Justin. 15.2.7. Για την υιοθέτηση του βασιλικού τίτλου από το Μονόφθαλμο και τον Πολιορκητή βλ. Πλούτ., Δημήτρ. 17.2-18.1. Πρβ. Billows, R.A., Antigonos the One-Eyed and the Creation of the Hellenistic State (Berkeley – Los Angeles – London 1990), σελ. 155-160.

18. Διόδ. Σ. 20.82-88.9, 91.1-99.3.

19. Πλούτ., Φωκ. 29.1-2· Πλούτ., Δημήτρ. 25.3· ΙG IV2 68.

20. Για το συνασπισμό Κασσάνδρου, Λυσιμάχου, Αντιγόνου και Δημητρίου βλ. Διόδ. Σ. 20.106.5 και Πλούτ., Δημήτρ. 28.1. Για τις εχθροπραξίες στον ελλαδικό χώρο βλ. Διόδ. Σ. 20.110 κ.ε. Για τις εχθροπραξίες στην Ασία βλ. Διόδ. Σ. 20.107-108, 109, 111-113. Για τη μάχη της Ιψού βλ. Πλούτ., Δημήτρ. 28-29 και Διόδ. Σ. 21.1.1-4.

21. Billows, R.A., Antigonos the One-Eyed and the Creation of the Hellenistic State (Berkeley – Los Angeles – London 1990), σελ. 283.

22. Σε ορισμένους δυνάστες όμως επιτράπηκε να διατηρήσουν την ισχύ τους σε διάφορες περιοχές του βασιλείου: Billows, R.A., Antigonos the One-Eyed and the Creation of the Hellenistic State (Berkeley – Los Angeles – London 1990), σελ. 278. Γενικά για τις αρχές διοίκησης επί Μονόφθαλμου βλ. Billows, R.A., ό.π., σελ. 237 κ.ε., ιδ. σελ. 278.

23. Για τις σχέσεις του Μονόφθαλμου με ελληνικές πόλεις βλ. Billows, R.A., Antigonos the One-Eyed and the Creation of the Hellenistic State (Berkeley – Los Angeles – London 1990), σελ. 190-205.

24. Συνοικισμός Τέω, Λεβέδου: SIG3 344. Συνοικισμός Αντιγονείας (μτγν. Αλεξανδρείας Τρωάδος): Στράβ. 12.593, 597, 604, 607, πρβ. Robert, L., Études de numismatique grecque (Paris 1951), σελ. 5-100, ιδ. σελ. 5-40.

25. Για την πιθανή ύπαρξη ενός τρίτου, αιολικού κοινού, που πιθανότατα ταυτίζεται με το κοινό του Ιλίου, βλ. Billows, R.A., Antigonos the One-Eyed and the Creation of the Hellenistic State (Berkeley – Los Angeles – London 1990), σελ. 219-220, σημ. 88.

26. Για το Κοινό των Νησιωτών βλ. Buraselis, Κ., Das Hellenistische Makedonien und die Ägäis, Forschungen zur Politik des Kassandros und der drei Antigoniden im Ägäischen Meer und im Westkleinasien (Münchner Beiträge zur Papyrusforschung und Antiken Rechtsgeschichte 73, München 1982), σελ. 41-43, 60-67· Βillows, R.A., Antigonos the One-Eyed and the Creation of the Hellenistic State (Berkeley – Los Angeles – London 1990), σελ. 220-225.

27. Billows, R.A., Antigonos the One-Eyed and the Creation of the Hellenistic State (Berkeley – Los Angeles – London 1990), σελ. 286-313.

28. Για το δημοσιονομικό σύστημα του Μονοφθάλμου βλ. Billows, R.A., Antigonos the One-Eyed and the Creation of the Hellenistic State (Berkeley – Los Angeles – London 1990), σελ. 286-292.

29. Βλ., για παράδειγμα, Billows, R.A., Antigonos the One-Eyed and the Creation of the Hellenistic State (Berkeley – Los Angeles – London 1990), σελ. 279-285.

30. Billows, R.A., Antigonos the One-Eyed and the Creation of the Hellenistic State (Berkeley – Los Angeles – London 1990), σελ. 305-313.

31. Plin., ΗΝ 35.90, 96, 106.

32. Στράβ. 14.657.

33. Διόδ. Σ. 21.1.1· Πλούτ., Δημήτρ. 28.2. Πρβλ. Jouguet, P., Macedonian Imperialism and the Hellenism of the East (New York 1932), σελ. 136· Ηοrnblower, J., Hieronymus of Cardia (Oxford 1981), σελ. 211-213· Wehrli, C., Antigone et Demetrios (Geneva 1968), σελ. 135· Billows, R.A., Antigonos the One-Eyed and the Creation of the Hellenistic State (Berkeley – Los Angeles – London 1990), σελ. 185-186.
     
 
 
 
 
 

Δελτίο λήμματος
 
press image to open photo library
 

>>>
 
 
 
 
 
 

copyright © 2008, ΙΔΡΥΜΑ ΜΕΙΖΟΝΟΣ ΕΛΛΗΝΙΣΜΟΥ

Το έργο Μεγάλη Δικτυακή «Εγκυκλοπαίδεια Ελληνικού Πολιτισμού» - Μέρος Α΄ συγχρηματοδοτήθηκε σε ποσοστό 80% από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης (ΕΤΠΑ) και κατά 20% από εθνικούς πόρους στο πλαίσιο του Επιχειρησιακού Προγράμματος "Κοινωνία της Πληροφορίας" του Γ΄ ΚΠΣ.

Το έργο ΕΓΚΥΚΛΟΠΑΙΔΕΙΑ ΜΕΙΖΟΝΟΣ ΕΛΛΗΝΙΣΜΟΥ συγχρηματοδοτήθηκε σε ποσοστό 80% από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης (ΕΤΠΑ) και κατά 20% από εθνικούς πόρους στο πλαίσιο του Επιχειρησιακού Προγράμματος "Κοινωνία της Πληροφορίας" του Γ΄ ΚΠΣ.